« تاریخچه شهرگز»
شهرتاریخی گزدردشت نسبتا مسطحی قرارگرفته که فاقد عوارض طبیعی می باشد این شهربه فاصله 18 کیلومتری شمال اصفهان (9 کیلومتری ازانتهای اصفهان ) وکناراتوبان جدیداصفهان – تهران واقع شده است ازنظرتقسیمات کشوری جزء شهرستان شاهین شهرومیمه ازاستان اصفهان می باشد طول شرقی شهرگزازنصف النهارگرینویچ 51 درجه و39 دقیقه و30 ثانیه وعرض شمالی آن ازخط استوا 32 درجه و38 دقیقه و30 ثانیه است ارتفاع این شهرنسبت به سطح دریا درحدود 1500 متروجمعیت آن حدود 20 هزارنفرمی باشد0 ازنظرآب وهوایی واقلیم شناسی جزء ناحیه نیمه بیابانی خفیف به شمار می رود اقتصاد این شهرازدیربازبرپایه زراعت ودامپروری بوده و وجودقنوات متعدددراین شهرحاکی ازسابقه طولانی حرفه کشاورزی می باشدازعمده محصولات آن میتوان به غلات ، چغندرقند ، پسته وبه ویژه خربزه اشاره نمود0 ازصنایع دستی ، قالیبافی بانوان وازصنایع کارگاهی می توان به کوره های آجرپزی اشاره نمود 0قدمت شهرگزبه پیش ازظهوراسلام می رسد 0بافت اصلی شهر، دژمانندبوده که به مرور زمان ازبین رفته وجزخرابه هایی ازآن باقی نمانده است 0درکتاب نزهه القلوب نوشته حمداله مستوفی آمده است «بهمن ابن اسفندیارهخامنشی (اردشیردرازدست ) دراین شهرآتشکده ای ساخت که باظهوراسلام به مسجدتبدیل گشت » ازاماکن تاریخی مذهبی این شهرمسجدجامع آن بوده که نمایه محراب آن متعلق به دوران سلجوقی است این بنادردرون صفویان تجدیدبناگردیده است ازدیگربناهای تاریخی این شهرکاروانسرای عباسی است که درمجاورت این شهرواقع گردیده است.
گزمهدعلماء ، عرفا، شعرا ، هنرمندان وهمچنین صنعتگران بنامی است که بعضا˝ شهرت جهانی دارندشهرگزدرحقیقت ازقدیمی ترین روستاهای ایرانی وازنقاط تمدن نشین آریایی درنواحی مرکزی ایران بوده وشاخص منحصربه فرد این دیارکهن زبان است که جزء اصیل ترین شاخه های زبان آریایی می باشد این شهربزرگترین وآبادترین سرزمین درشمال اصفهان درسده های قبل ازاسلام وقرون اولیه اسلامی بوده است.